Thuis Op Maat: Een alternatief voor verblijf

Soms voelt jeugdhulp met verblijf als de enige uitweg. Maar stel je voor: een kind dat 's avonds in zijn eigen bed kan slapen, met zijn eigen spullen om zich heen, zijn of haar broertje of zusje. Ook al lijkt dat onderdeel van het probleem te zijn.
Een tiener die, ondanks problemen thuis, toch met vrienden kan afspreken en naar zijn vertrouwde school kan gaan. Dat is waar Thuis Op Maat - of kortweg TOM - voor staat.
Vanaf 2025 wordt TOM in Flevoland ingezet om residentiële jeugdhulp te voorkomen en versneld af te bouwen. De kern? Maatwerk. Altijd. Want geen enkele jongere en geen enkel gezin is hetzelfde.

Waarom niet in een instelling? 

Jeugdhulp met verblijf is soms nodig. Maar steeds vaker blijkt dat thuis - mits goed ondersteund - de juiste plek is om op te groeien. Een instelling voelt nu eenmaal zelden als thuis. Jongeren ervaren er vaak een stigma, missen privacy, autonomie en het contact met familie en vrienden is beperkt. En dan is er nog de effectiviteit: die is niet altijd zo groot als gehoopt. Bovendien zijn de kosten hoog, zowel financieel als maatschappelijk. 

'Doen wat nodig is' 

Jeugdhulpregio Flevoland ging op zoek naar een andere oplossing. Een oplossing die residentiële jeugdhulp kan voorkomen of de overgang naar huis soepeler maakt. Dat alternatief is TOM: intensieve behandeling en begeleiding van de jongere én het gezin, afgestemd op wat écht nodig is. Of, zoals de jeugdhulpverleners zeggen: "Doen wat nodig is." 

Geen standaardoplossing, maar maatwerk 

Elke situatie vraagt iets anders. Soms is er praktische hulp nodig om het dagelijks leven op orde te krijgen. Soms gaat het om therapie, om zelfstandigheidstraining, of om ouders beter te ondersteunen in de opvoeding. Vaak is het een combinatie. 

Wat altijd vaststaat: TOM is intensief. Er is 24/7 bereikbaarheid en als een tijdelijke overbrugging nodig is, kan een jongere - voor even of iets langer -op een veilige plek terecht. Het doel blijft echter hetzelfde: uithuisplaatsing voorkomen zodat de jongere zoveel mogelijk thuis kan blijven wonen. Dit traject duurt maximaal 9 maanden. Of zorgen dat een jongere weer thuis of zelfstandig kan wonen met een maximale doorlooptijd van drie maanden, waarin wordt getoetst of de doelen zijn gerealiseerd. 

Niet zomaar voor iedereen 

Niet elke dreigende uithuisplaatsing betekent automatisch dat TOM wordt ingezet. Het is geen standaard tussenstap, maar een zorgvuldig overwogen keuze. Alleen als de situatie complex genoeg is en intensieve begeleiding noodzakelijk is, wordt gekeken of TOM past. Dit stelt de verwijzer op basis van de (verklarende) analyse rondom jeugdige en gezin vast. Waar nodig consulteert de verwijzer het RET hierbij. 

Van theorie naar praktijk: verhalen over TOM 

Hoe werkt TOM in de praktijk? Wat zijn de ervaringen van jongeren, ouders en hulpverleners? In de reeks Verhalen over TOM delen we de verwachtingen en inzichten van mensen uit het veld. Zoals Marianne Vreugdenhil en Peter Wassink van Triade Vitree, die al vóór de start hun visie gaven: 
"We hebben ruimte, vertrouwen en voldoende collega's nodig." 

Of Michelle Eggermont van Sociaal Domein Flevoland, die in gesprek ging met Gerda Knijnenberg en Lennard Nuijten over TOM vanuit gemeentelijk perspectief.