De ene TOM is de andere niet.
Vertegenwoordigers van jeugdhulpaanbieders, verwijzers en gemeenten zijn enthousiast over het splinternieuwe Thuis op Maat (ook wel TOM), maar zijn ook nog zoekende. “TOM Instroom Voorkomend is toch een compleet ander product dan TOM Door- en Uitstroom? Of niet?”
Beleidsadviseur jeugdhulp Michelle Eggermont van Sociaal Domein Flevoland legt deze donderdagmiddag 3 oktober uit dat TOM vanaf volgend jaar het logische vervolg is van Volledig Pakket Thuis (VPT). Want bij VPT gaat het ook over hulp waardoor de jongeren thuis kunnen blijven wonen. “Alleen VPT is een begrip uit de wereld van de Wlz, laten we die afkorting maar snel vergeten”.
‘Een oplossing’
De hele thematafel staat in het teken van ‘TOM en doen wat nodig is’. Dat begint met een welkomstwoord van regiodirecteur Hanneke Damen van Pluryn. Zij vertelt de ruim zestig aanwezigen over wat er hier aan de Radioweg in Almere allemaal is te vinden. Kleinschalige woongroepen, behandelgroepen en een onderwijsvoorziening vormen samen deze driemilieu-locatie. Ook vertelt ze hoe enthousiast Pluryn is over de komst van TOM per 1 januari a.s. “We kunnen het inzetten om verblijf te voorkomen en om vanuit hier aan de Radioweg jeugdigen weer terug te laten keren naar huis of een soortgelijke thuissituatie.” Ze noemt TOM “een oplossing”.
Dat woord oplossing spreekt Michelle aan, “want het is geen volledig gedefinieerd product, het is vooral bedoeld als ruimte voor oplossing.” Hoewel dat later tijdens een deelsessie wordt genuanceerd (“Het staat gewoon in het productenboek van de jeugdhulpregio hoor”), maken de presentaties over VPT, voorloper van TOM, duidelijk dat ze wel degelijk een punt heeft. Want er is geen vaste omschrijving van wat aanbieders moeten doen of laten binnen TOM. “Doen wat nodig is om instroom te voorkomen en om door- en uitstroom sneller voor elkaar te krijgen”, zo luidt de samenvatting van Peter Wassink en Marianne Vreugdenhil van Triade Vitree.
Peter en Marianne vertellen, overigens net als Carolien van de Mheen van ‘s Heeren Loo, over de ervaringen die zij al opdeden met de voorloper, VPT. En de lessen die ze daarvan leerden. “We merken dat de oplossing nogal eens als laatste redmiddel wordt ingezet. Dat is jammer, want juist als we er op tijd bij zijn, kunnen we succes boeken. Daar komt nog eens bij: als er al van alles is geprobeerd, dan treffen we soms cliënten en gezinnen aan die lijden aan hulpverleningsmoeheid. Zie die dan nog maar eens te overtuigen van onze aanpak.”
Zes groepen
Als de deelnemers in zes groepen uiteengaan, blijkt dat iedereen enthousiast en betrokken is én dat er tegelijkertijd nog veel vragen zijn. Dat begint in één van de groepen al tijdens de kennismakingsronde. “Ik wil eerst vandaag vooral ontdekken wat het is en wanneer we het mogen inzetten.”
Een deur verder vraagt iemand zich af wat TOM nou zo anders maakt dan het hele scala aan bestaande ambulante hulp. “Want die hulp moet toch ook voorkomen dat jeugdigen naar residentiële zorg gaan?” Het antwoord: “TOM is erop gericht dat tijdig méér en bredere hulp wordt ingezet, zodat jeugdigen thuis kunnen blijven. Als alle ambulante hulp niet geschikt is en we ondanks dát toch jeugdhulp met verblijf willen voorkomen”. Daarnaast kan een TOM-traject worden ingericht om verblijfshulp af te schalen én af te bouwen.
Maar wanneer begint dat afschalen dan? In de plenaire nazit is een hulpverlener er snel uit. “Op de dag dat de jeugdhulp met verblijft begint. Dan moet de vraag zijn: hoe krijgen we je hier zo snel mogelijk weer uit?” Het antwoord op die vraag is vanaf 2025 steeds vaker: “Met TOM”.
Citaten
Aan het slot presenteren de gespreksleiders van de zes workshops de uitkomsten van de deelsessies. Een greep uit de citaten:
“Wij, de teamleiders, gaan ruime kaders stellen aan de hulpverleners en hen de ruimte geven om creatief te zijn.”
”Het wordt spannend om af te wegen wanneer een bepaalde aanpak nodig is en of en hoe dat in een plan moet worden vastgelegd. Van belang is dat we met regelmaat én met elkaar, verwijzer en zorgaanbieder dus, bezien wat wel en niet werkt.”
“Teamleiders hanteren voor hun team dezelfde uitgangspunten als die teamleden hanteren voor het gezin waar ze voor werken. Dat zijn: 1. het systeem klopt; 2. Individu, gezin en team staan in hun kracht (ze doen waar ze in geloven, wat ze kunnen en wat hen energie geeft, red.); 3. we handelen consistent; en 4. we weten dat we het niet alleen kunnen.”
“TOM is geschikt als het bestaand aanbod ontoereikend is en als flexibiliteit nodig is.”
“Aanbieders moeten niet schromen om samen te werken voor één cliënt. En ja, dat kan zowel administratief als met de privacywetgeving lastig zijn, maar het kan wel degelijk.”
Veel vragen
Aan het slot van de middag komen er nog veel vragen voorbij. Waar niet meteen een antwoord wordt gegeven, belooft Michelle dat dit alsnog gebeurt. Bij een volgende thematafel, een andere bijeenkomst of een al gepland gesprek. Wat dat laatste betreft kan worden gedacht aan contract-voortgangsgesprekken of een overleg over de implementatie van 24 uurszorg.
Josje van Duin is projectleider implementatie en vertelt wat er op het gebied van communicatie nog gaat gebeuren. Een greep:
- Het projectteam inventariseert welke acties op basis van deze middag nodig zijn en hoe ze een plek krijgen in het regionaal handelingskader of in nog te organiseren bijeenkomsten.
- Alle deelnemers van deze thematafel informeren hun collega’s over TOM. Ze kunnen daarbij gebruik maken van de informatie die op deze site is te vinden. Een filmpje over het ontstaan van TOM is al te zien, verhalen over TOM in de praktijk volgen nog.
- Er komen nog meer bijeenkomsten, zoals in december over 24 uurshulp.
- Het helpt de nieuwsbrief goed te lezen. Inschrijven kan hier.