“Hoe smaakt suiker? Ik kan je er wel over vertellen, maar dat gaat niet werken. Wat wel werkt: je een suikerklontje aanbieden en het je laten ervaren. Dat is hoe onze hulp aan jongeren werkt: we vertellen ze niet hoe succesvol ze kunnen zijn, we laten ze succes ervaren.”
Youssef el Mourabet is een van de oprichters en directeur-eigenaar van BG Wonen, een organisatie die jongeren met problemen bijstaat. Youssef begon in 2007 als straatwerker in Amsterdam Nieuw West, werd coördinator van het succesvolle ‘top 600 programma’ in Amsterdam en leidt inmiddels een organisatie met vijftig medewerkers, actief in diverse jeugdhulpregio’s in Noord-Holland en sinds dit jaar ook in Flevoland.
‘Elke brand is te blussen met een glas water’
Youssef praat enthousiast over zijn werk en maakt met metaforen duidelijk hoe hij tegen de jeugdhulp aankijkt. Neem zijn vergelijking met een beginnende brand. “Zoals een brandweerman ooit tegen me zei: zowat elke brand is te blussen met een glas water, als je er maar snel bij bent. Dat moet onze inzet bij de jeugdhulp ook zijn. Snelle interventies voorkomen een hoop ellende en is nog goedkoper ook. Wat dat laatste betreft: ik vind dat aanbieders medeverantwoordelijk zijn voor het betaalbaar houden van de jeugdhulp.”
BG Wonen is nieuw in Flevoland. “We zijn hartstikke enthousiast om hier aan de slag te gaan”, zegt hij. Dat enthousiasme is onder meer te danken aan Thuis op Maat (TOM), “het paradepaardje onder de producten van de jeugdhulp in deze regio. “Het sluit aan bij ons streven om jeugdhulp met verblijf te voorkomen.”
‘First things first: doe de dingen in de juiste volgorde’
De aanpak van Youssef en zijn medewerkers zijn gericht op ‘doen wat nodig is’, zoals de bedenkers van TOM hun product omschrijven. Youssef specificeert het. “We doen niet alleen wat nodig is, we doen die dingen ook in de juiste volgorde. Als een jongere dakloos is, heeft het vinden van een baan weinig zin. Want dan komt zo iemand bij gebrek aan een deugdelijke douche stinkend op zijn werk. En ik kan wel zeggen dat een jongere van zijn eerste salaris fatsoenlijke kleren kan kopen, maar als zo iemand er nu niet representatief uitziet – tja, zie dan maar eens met succes door de sollicitatieprocedure te komen. Om dezelfde reden pakken we ook eerst een verslaving aan, alvorens iemand te helpen bij het vinden van werk.”
‘First things first’ noemen ze het bij BG Wonen. Het is een aanpak die werkt, weet Youssef na bijna twintig jaar ervaring in het werk. In die periode zag hij hoe de bakens in de jeugdhulp nogal eens werden verzet. “Ik zag dingen goed en slecht uitpakken. Zoals ik ook zag hoe hulpverleners en jongeren leerden door te falen.” Een voorbeeld van falen noemt hij het succesvol aanpakken van een crisissituatie zonder een volgende crisis te voorkomen. “Ik zie om me heen hoe hulpverleners enorm druk zijn met crises. Als zo’n dringende situatie is opgelost, rennen de professionals naar een volgende crisis. Laten we alsjeblieft steeds ook de oorzaak van een crisis aanpakken.”
‘Verwijzers hebben belangrijke verantwoordelijkheid’
TOM komt volgens Youssef daarbij van pas. Want TOM ís preventie. Het voorkomt dat een zeer ingrijpende uithuisplaatsing nodig is. “Er ligt bij verwijzers een belangrijke verantwoordelijkheid om TOM in te zetten waar nodig. Daarvoor is het nodig om een goede, weloverwogen inschatting te maken. Het succes van TOM zit vervolgens in een goede overdracht van die verwijzer aan aanbieders zoals BG Wonen.”
TOM is nieuw en dus gaan verwijzers en aanbieders de komende maanden en jaren leren. “Ik vind het erg goed dat de jeugdhulpregio veel aandacht schenkt aan informeren en kennis en meningen delen, zoals met de thematafels. En dat er evaluaties zijn bedacht. Zo kunnen we snel bijsturen als dat nodig is. Zo kunnen we met een glas water een uitslaande brand voorkomen.”